Dinamo Zagreb'i 3-0 kazandıkları maçın rövanşında 0-0 beraberlikle eleyen Moldova ekibi Sheriff, ülke tarihinde ilk kez Şampiyonlar Ligi gruplarına kaldı. Bu adım, dışarıdan bakıldığında mütevazı bir kulübün saf bir mücadeleyle elde ettiği özel bir başarı gibi gözükse de Sheriff'in karanlık hikayesi 1992'deki savaşa dek uzanıyor.
Soğuk savaş sonrası Doğu Avrupa futbolu, yeni oligarkların nüfuz elde etme, siyaseti belirleme ve kişisel servetlerini artırdıkları bir alan haline dönüştü. Birçoklarının varlığından habersiz olduğu Moldova futbolu bunun en büyük örneklerinden biri. Ukrayna-Polonya sınırında doğan ve Karadeniz'e dökülmeden önce Moldova'dan geçen nehrin ismi Dinyester. Bu aynı zamanda Moldova'nın doğusunda Ukrayna'ya yakın bölgede tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Transdinyester De facto cumhuriyetine de ismini veren nehir. Bu bölge 1992'de Moldova yönetimindeki etnik Rumenler ve Ruslar arasındaki Transdinyester savaşından sonra bağımsızlığını kazandı. Avrasya'nın dört bir yanından gelen ürünler için bir durak noktası olan Odessa limanı, yasa dışı zenginlikler dünyasına açılan bir deniz kapısı olan Transdinyester sınırından 80 km'den fazla değil. Bu da savaşın sebebini açıklamaya yeter.
Moldova, Transdinyester'i kendi toprağı olarak görse de; burası kendi meclisi, ordusu ve ulaştırma sistemi olan ve Birleşmiş Milletler üyesi hiçbir devlet tarafından tanınmayan bir bölge. Halkın pasaport işlemlerini Rus resmi makamları yapıyor. Bölgenin doğusu, karanlık zenginlerin yasa dışı işlerinin merkezi olduğu kadar, sadece Transdinyester'in değil Moldova'nın da en büyük kulübü haline dönüşen Sheriff'in de merkezi. Kulübün serveti, Transdinyester ile komşu Ukrayna arasındaki yozlaşmış sınırın mümkün kıldığı kaçak sigara, alkol ve gıda ticaretinden geliyor.
Victor Gushan ve Sheriff'in doğuşu
Sheriff'in başkanı Victor Gushan, eski bir Sovyet KGB subayı. Aynı zamanda ve tahmin edildiği üzere Transdinyester'de gündelik hayatı kendi tekeline alan Sheriff şirketinin de sahibi. Şirket benzin istasyonlarına, televizyon kanalına, süpermarketler zincirine, alkollü içki fabrikasına ve bir cep telefonu şebekesine sahip.
Transdinyester hükümet politikaları, bölgeyi Moldova'nın geri kalanından izole ederek Sheriff'in orada bu tekeli kurmasına izin vermişti. Bu da, dönemin Igor Smirnov hükümeti ile Sheriff arasında arasında bir işbirliği dönemine yol açmıştı. Şirket, hükümet politikasını destekledi ve buna karşılık, başkanın oğlu Vladimir'in başkanlığındaki gümrük servisi, Sheriff'e vergi ve ithalat vergilerinde indirim yaptı. Bu mükemmel çıkar ilişkisi bir süre sonra ülkenin belirsiz statüsünün Sheriff'in büyümesini zorlaması nedeniyle krizler doğurdu. Bu krizler, Sheriff'e ülke sınırlarını dahi aşma imkanı sunan futbol yatırımlarına ağırlık vermelerini sağladı.
Kulüp 1996'da kurulduğunda ismi Tiras Tiraspol'dü. O dönem sadece bir güvenlik şirketi olan Sheriff'in çalışanı olan Victor Gushan, ortağı Ilya Kazmaly ile Sheriff Tiraspol futbol takımını kurdu. Kısa zamanda büyüyen takım Moldova Ligi'ni şaibeli ve Sheriff ile rekabetin mümkün olmadığı bir organizayona dönüştürdü. 2000-2021 arası elde edilen 19 şampiyonluk bunun en önemli kanıtı gibi...
Avrupa'nın en fakir ülkesinde, içinde 5 yıldızlı bir otelin, antrenman sahalarının olduğu, kış koşullarına uygun tasarlanmış 200 milyon dolarlık stadında maçlarını oynayan Sheriff, 15 yabancı futbolcusuyla Moldova futbol tarihinde ilk kez Şampiyonlar Ligi gruplarına kaldı.
Transdinyester halen tanınmıyor, kavgalı oldukları Moldova yoksul ve Sheriff Avrupa futbolunun en büyük arenasında. Victor Gushan, UEFA'dan garantili para ödülü olarak yaklaşık 16 milyon euroyu daha kasasına koyarken, yakın bir gelecekte ülke dışında da kulüp satın alırsa bu hiç şaşırtıcı olmayacak.
