YORUM | Emre Sarıkuş @the_emres
Çek Cumhuriyeti Ligi’nde nisan ayının ilk haftasına dek son 36 maçını kaybetmeyen Slavia Prag, geçtiğimiz pazar günü 10 kişi kaldığı karşılaşmada Brno’ya da yenilmeyerek 37 maçla lig tarihinin en uzun yenilmezlik serisinin sahibi oldu. Ekim 2017’de bu rekora çok yaklaşan Slavia, Slovan Liberec’e 37. maçta 2-1 kaybederek büyük bir hayâl kırıklığı yaşamıştı.
O karşılaşmada Slovan Liberec’in başında olan Jindrich Trpisovsky, yaklaşık üç buçuk sene önce engellediği bu unvanı şimdi Slavia Prag’a bizzat kazandırmış oldu. Gizemli teknik direktör, kısa zamanda Avrupa futbolunun en merak edilen ve en başarılı bir kaç figürü arasına girdi. Peki sadece şapkası ve eşofmanıyla değil, oynattığı futbolla da takımı lig seviyesi üzerine taşıyan bu "yeni Klopp” kim?
19 Aralık 2017 günü Slavia Prag’ın resmî internet sitesinden yapılan açıklamada kulüp, Jaroslav Silhavy ile yollarını ayırdığını duyurmuştu. Silhavy bir sezon önce Slavia’ya şampiyonluğu getirmişti, fakat yöneticiler takımın rekabet düzeyi yüksek maçlardaki performansından memnun değildi. Açıklamada takımın yeniden yapılanmasından artık yeni futbol direktör Jan Nezmar’ın sorumlu olduğu belirtilmişti. Üç gün sonra kulüpten bir açıklama daha geldi. Nezmar, Slovan Liberec’te birlikte çalıştıkları Trpisovsky’yi takımın başına getirmişti.
Getty Images
İkiliyi 2015’te Slovan Liberec‘te buluşturan şey, Trpisovsky’nin bir alt ligdeki Viktoria Zizkov’u üst sıralara taşıması ve oynattığı dikkat çekici, hücum zenginliği yüksek futboldu. Geçmişinde profesyonel futbolculuğu olmayan Trpisovsky'nin bu başarısı, Slovan Liberec tarihinin en golcüsü olan Nezmar’ın gözünden kaçmamıştı.
Henüz 22 yaşındayken, oynadığı amatör kulüpteki genç takımın bir maçlığına antrenöre ihtiyacı olduğunda, kendi deyimiyle “tesadüfen” ilk kez bir takım çalıştıran Trpisovsky, kariyerinin bugünkü noktaya geleceğini aklının ucundan bile geçirmemişti. O yıllarda hayatını devam ettirebilmek için bir restoranda garson, barmen ve kasiyer olarak çalışıyordu. Bu rutin, uzun bir süre böyle devam etti.
Özellikle alt yaş gruplarında giderek tecrübe kazanmaya başlayan Trpisovsky, Bohemians ve Sparta gibi kulüplerde gençlere antrenörlük yaptı. Bir süre sonra 2011’de, Prag’daki semtlerden biri olan Horni Mecholupy’nin futbol takımında resmen teknik direktörlük kariyerine başladı. Çok önemli tecrübeler kazandığı staj sayılabilecek iki senenin sonunda Trpisovsky, 10 kilometre ötedeki bir başka Prag semtine taşındı. Mâli krizdeki Viktoria Zizkov, İtalyan hocası Giancarlo Favarin ile yollarını ayırmış ve zor zamanlarda kulübü bir arada tutacak yerel bir figüre ihtiyaç duymuştu. Trpisovsky, bu iş için en doğru isimdi.
Çoğu kez para almadan çalıştığı Zizkov’da birçok oyuncuyu da zor şartlarda kalmaya ikna etmişti. İşte bu şartlarda oynattığı pozitif futbol, Slovan Liberec futbol direktörü Jan Nezmar’ı fazlasıyla etkilemişti. Bir başaltı takımı olan ve genellikle Çek Cumhuriyeti Kupası ve UEFA Avrupa Ligi’ne katılma gibi hedefleri olan Slovan Liberec’te 2015 - 2017 arasında ilk “üst düzey” tecrübesini yaşayan Trpisovsky, kariyerinde her seviyeyi ve zorluğu görmüş ve sağlam adımlarla ilerlemişti.
Slovan Liberec, Trpisovsky’nin takımın başında olduğu ilk sezonu üçüncü olarak tamamladı. Orada 76 lig maçına çıkan "Çek Klopp", bu süreçte Slavia Prag’ın 36 maçlık rekor yenilmezlik serisini sonlandırdı ve Avrupa Ligi’nde deplasmanda Marsilya’yı yenerek dikkat çekti. Kendisine daha iyi imkânlar verilmesi, potansiyeli iyi kullanma becerisi sayesinde neleri başarabileceğini de kanıtlamasını sağlayacaktı. Trpisovsky, bir adım sonrasında bu imkânlara Slavia Prag ile sahip oldu.
Getty Images
Slavia Prag, 2009’da kazandığı şampiyonluğun ardından Viktoria Plzen ve Sparta Prag rekabetinin arasında kaybolmuştu. 2015’te kulübü Çinli bir enerji firması olan CEFC satın almıştı. 2015-16’da ligi beşinci sırada bitirerek Avrupa Ligi biletini cebine koyan Slavia, uzun süre sonra yeniden Avrupa kupalarında var olmaya çalışacağı ilk adımları attı. O tarihten sonra üç şampiyonluk ve iki Çek Cumhuriyeti Kupası kazandılar. 2019’da Sevilla’yı mucizevî şekilde eledikleri Avrupa Ligi’nde çeyrek finale kaldılar ve bir sezon sonra da Şampiyonlar Ligi’nde Barcelona ve Inter deplasmanlarından puan çıkararak meydan okuyuşlarının tesadüf olmadığını gösterdiler.
Sahadaki sıradan oyuncuların gösterdikleri gelişim, bir anda Avrupa kulüplerinin dikkatini çekti. Slovan Liberec’ten öğrencisi Vladimir Coufal’i Slavia’ya getiren Trpisovsky, ön libero Tomas Soucek’i de takımın en önemli oyuncusuna dönüştürdü. Soucek defansif bir oyuncu olmasına rağmen takımın en fazla gol atan oyuncusuydu. Petar Olayinka bir zamanlar Kuzey Kıbrıs’ın Yenicami takımında oynarken, birkaç sezon içerisinde kendisini Barcelona’ya karşı sahada bulmuştu. Trpisovsky, Mlada Boleslav’da bile şans bulamayıp Kazakistan Ligi’ne yollanan stoper Ondrej Kudela’yı Slovan Liberec’ten transfer edip savunmanın en önemli oyuncusuna dönüştürdü. Ezelî rakipleri Sparta Prag’ın Suudi Arabistan Ligi’ne gönderdiği Nicola Stanciu’yu hücum hattının yıldızı yaptı. 2020’nin sonlarında B takımdan çıkardığı 19 yaşındaki genç yetenek Abdallah Sima bu sezon 19 gol attı. Viktoria Plzen B takımından alınan Lukas Provod ise şu an en parlak günlerini yaşıyor. Kaleci Ondrej Kolar, Mayıs 2020’de, Çek Ligi tarihinde ilk 100 maçının 49’unda gol yemeyerek kalesini en çok maçta gole kapatan kaleci unvanına sahip oldu.
Trpisovsky’nin Zizkov ve öncesindeki kariyeri, onun sıradan gözüken oyuncuları parlatmasında çok önemli bir yere sahip. Onun yükselttiği oyuncular kısa zamanda büyük liglerden alıcı buldular. Alex Kral, 12 milyon euro’ya Spartak Moskova’ya, Tomas Soucek 16 milyon euro’ya West Ham United’a transfer oldu. 28 yaşındaki sağ bek Vladimir Coufal de 6 milyon euro bedelle West Ham’ın yolunu tutu. Bu örnekler Slavia’nın oyunculara değer katan yetiştirici kimliğinin, Avrupa kupalarından elde edilen düzenli gelirlerle kulüp ekonomisine sürdürülebilir bir katkı sağladığını da gösterdi. Bu sezon Avrupa Ligi’nde son 32 turunda Leicester City’yi gol yemeden elemeyi başarıp sonrasında Avrupa Ligi’nde 11 maçtır kaybetmeyen Rangers’ı da kupanın dışına ittiler. Şimdi çeyrek finaldeki rakipleri Arsenal.
Modern Avrupa futbolunu bir bilgisayar oyununa benzeten Trpisovsky, seviye atlamanın getirdiği zorlukların da farkında. “Rakipler gitgide zorlaşıyor,” diyor Trpisovsky, “İlk düdükten 90. dakikaya kadar total futbol oynamaya çalışıyoruz, topu kaybettiğimizde hemen geri kazanmayı hedefliyoruz.”
Getty Images
Seviye atlamanın zorlukları olsa da Slavia’nın geldiği nokta kulübün yatırımcılarını da iştahlandırmış durumda. 2018’de Beijing Guoan’ın da sahibi olan Sinobo’nun devraldığı Slavia Prag, Çin-Çek diplomatik ilişkilerinin de kesiştiği noktalardan birinde yer alıyor. Slavia’nın başkanı olan Jaroslav Tvrdik, 80’lerin sonlarında Komünist Parti üyesiydi. Üniversite sonrası Savunma Bakanlığı’nda mâli işler uzmanlığı ve Çek Hava Yolları Yönetim Kurulu Başkanlığı’nın yanı sıra 2000’lerin başında savunma bakanlığı yaptı. 2013’te göreve gelen Devlet Başkanı Milos Zeman’ın Çek Cumhuriyeti’ni Çin ile kalkındırma planlarının da bir parçası olan Tvrdik, Slavia’nın hisselerini satın alan Çinli CEFC şirketinin de başkan yardımcısıydı.
1989 sonrası Vaclav Havel liderliğinde insan hakları odaklı bir dış politika izleyen Çekler, 2013’te Milos Zeman’ın başkanlığında Çin ile ekonomik iş birliğine giderek Çin’in insan hakları ihlâllerine karşı 2013 öncesinde izlenen mesafeli tutumu rafa kaldırmıştı. Yine de bunu tamamen ortadan kaldırmak kolay değildi.
2019’da Prag Kent Konseyi'nin Pekin ile iş birliğini sona erdirmesinin bir skandal olduğunu söyleyen Tvrdik, “Tek Çin” politikasının ve Çin'in toprak bütünlüğünün tanınmasının Çek hükümetlerinin ve Avrupa Birliği'nin resmî politikası olduğunu savunuyordu. Tvrdik, Çinli sahipleri temsil eden kulüp başkanı olarak Uzak Doğu sermayesinin kulübe olan desteğini çekmesinden endişe duyuyordu. Hatta Milos Zeman da, “Sırf bu yüzden Slavia Prag'a finans desteği durdurulacak. Bildiğiniz gibi Slavia, ülkedeki en başarılı Çin yatırımıydı,” demişti. Zeman’ın bu açıklaması, aslında Çin yatırımlarının da Çek Cumhuriyeti’nde başarılı olmadığının itirafı gibiydi. Bu açıklamanın üzerinden iki yıl geçmesine rağmen Tvrdik ve kulübün resmî yayın organları Zeman’ın bu açıklamasını ne yalanladı ne de doğruladı. Stadyumun ismi hâlen Sinobo ve Çinliler futbol kulübü yönetimi konusunda Slavia örneğinden feyz almış durumdalar. Ancak bilinen bir şey var ki, o da kulübün başarısının Çin yatırımlarıyla değil, sportif açıdan doğru yönetilmesiyle ve Trpisovsky’nin kişisel dehasıyla gerçekleştiği.
Ünlü Çek koşucu Emil Zatopek’in, “Eğer anlamlı bir tecrübe yaşamak istiyorsanız bir maraton koşun,” sözü adeta Trpisovsky için söylenmiş gibi. Onun büyük bir varoluş mücadelesi içeren anlamlı maratonu, bu sezon Avrupa Ligi’nde mutlu bir sonu hak ediyor.