YORUM | İlkay Barboros @barborosfunke
Süper Lig'de 2018/19 sezonunda anlatacak çok fazla hikaye birikti ve henüz ligin bitimine sekiz maç var. Bir sürü futbolcu ve teknik direktör değiştirenler, yeniden başlayanlar, yeni başlangıçlar için eski görkemli günlerini geride bırakmak zorunda kalanlar, yüksekten uçarken bir anda serbest düşüşe geçenler ve puan tablosunun son sıralarında dolanırken bir anda yükselişe çıkanlar… Bütün bu hikayeleri tek tek ele alabiliriz, ancak bu yazının konusu 2019'un en iyi çıkışını yapan takım ile, Rizespor ile ilgili olacak.
Rocky serilerindeki matematiğe artık hepimiz aşinayızdır. Kahramanımız Balboa her raund boyunca dayak yer, ancak yere düştükten hemen sonra, kalkmanın en zor olduğu anda can havliyle maça tutunmayı başarır ve rakibini darmaduman ederek zaferi kazanır. Çaykur Rizespor'un 2019 yılı işte böyle geçiyor.
1-) ZOR DÖNEMLER
Sezona son Süper Lig galibiyetini Eylül 2016'da elde eden, Gaziantepspor ve Gençlerbirliği yönetiminde çıktığı son sekiz lig maçını kazanamayan İbrahim Üzülmez yönetiminde başlayan Karadeniz ekibi, Üzülmez'in serisinin 12 maça çıkmasının ardından kendisiyle yolları ayırdı. Büyük bir hayal kırıklığı ile küme düştükten sonra hemen geri dönmek güzel bir hikayeydi, ama tekrar düşme korkusu herkesi ele geçirmiş gibiydi.
İki hafta geçici olarak takımı idare eden Mehmet Ali Karaca buradan bir puan çıkarabildi ve Okan Buruk yedinci hafta oynanacak olan Fenerbahçe maçıyla birlikte dümene geçti. Okan Buruk'un kariyerinde Sivasspor'un (5) ardından en fazla maç kazandığı rakibiydi Fenerbahçe (3) ve sarı lacivertliler için de işlerin çok iyi gittiği söylenemezdi. Bu maç, Çaykur Rizespor'un bu sezon Süper Lig'deki ilk ve ilginçtir ki ikinci devre başlayana kadar tek galibiyetine sahne oldu.
Fenerbahçe maçının ardından çıkışa geçeceği beklenen Rizespor'da işler umulduğu gibi gitmedi. Yeşil mavili ekip sonraki 10 maçta kazanamadı, ancak en azından altı puan toplamayı başardı (4M). Süper Lig'de 2018/19 sezonunun ilk yarısında Çaykur Rizespor ligin son sırasında, en az puan toplayan (12), en az maç kazanan (1) ve en fazla gol yiyen (28) takım olarak dibe çökmüş durumdaydı.
Süper Lig'de ilk yarının puan durumu
| Sıralama | Takım | Maç | Galibiyet | Puan |
| 1 | Medipol Başakşehir | 17 | 10 | 35 |
| 2 | Trabzonspor | 17 | 8 | 29 |
| 3 | Evkur Yeni Malatyaspor | 17 | 8 | 29 |
| 4 | Kasımpaşa | 17 | 9 | 29 |
| 5 | Galatasaray | 17 | 8 | 29 |
| 6 | Antalyaspor | 17 | 8 | 27 |
| 7 | Beşiktaş | 17 | 7 | 26 |
| 8 | Atiker Konyaspor | 17 | 6 | 25 |
| 9 | Demir Grup Sivasspor | 17 | 6 | 24 |
| 10 | Göztepe | 17 | 7 | 22 |
| 11 | Bursaspor | 17 | 4 | 21 |
| 12 | Ankaragücü | 17 | 6 | 20 |
| 13 | IM Kayserispor | 17 | 5 | 19 |
| 14 | Aytemiz Alanyaspor | 17 | 5 | 18 |
| 15 | Akhisarspor | 17 | 4 | 17 |
| 16 | BB Erzurumspor | 17 | 3 | 16 |
| 17 | Fenerbahçe | 17 | 3 | 16 |
| 18 | Çaykur Rizespor | 17 | 1 | 12 |
Süper Lig'de ikinci yarının puan durumu
| Sıralama | Takım | Maç | Galibiyet | Puan |
| 1 | Galatasaray | 9 | 7 | 23 |
| 2 | Medipol Başakşehir | 9 | 7 | 23 |
| 3 | Çaykur Rizespor | 9 | 7 | 22 |
| 4 | Beşiktaş | 9 | 6 | 21 |
| 5 | Aytemiz Alanyaspor | 9 | 5 | 16 |
| 6 | Fenerbahçe | 9 | 4 | 15 |
| 7 | IM Kayserispor | 9 | 3 | 14 |
| 8 | Trabzonspor | 9 | 4 | 14 |
| 9 | Ankaragücü | 9 | 3 | 11 |
| 10 | Atiker Konyaspor | 9 | 2 | 10 |
| 11 | Demir Grup Sivasspor | 9 | 3 | 10 |
| 12 | Evkur Yeni Malatyaspor | 9 | 2 | 8 |
| 13 | Antalyaspor | 9 | 2 | 8 |
| 14 | Bursaspor | 9 | 1 | 7 |
| 15 | BB Erzurumspor | 9 | 1 | 6 |
| 16 | Göztepe | 9 | 1 | 5 |
| 17 | Kasımpaşa | 9 | 1 | 5 |
| 18 | Akhisarspor | 9 | 1 | 4 |
2-) AKTÖRLER
Ligin ikinci yarısı için Rizespor artık bir karar vermeliydi. Ya sonucu kabullenip lige tekrar veda edeceklerdi ya da bir isyan çıkararak yükseleceklerdi. İsyan etmeyi tercih ettiler. Öncelikle devre arasında Süper Lig'in tüm dinamiklerine hakim, senelerdir ekmeklerini buradan kazanan ve tabela yapabilecek iki tecrübeli isme imza attırdılar. Prejuce Nakoulma ve Aatıf Chahechouhe devre arasında takıma katıldı ve Rizespor adına dokuz maçta ikişer gole imza attılar. Hatta Aatıf bazı kontra ataklarda önceliği gol atmak yerine golü attırmaya verseydi, daha fazla gole katkı yapabileceğini söyleyebiliriz. Slovenya ekibi Domzale'den takıma katılan Dario Melnjak, ligin ikinci yarısında en fazla gol atan (3) ve en fazla gol katkısı yapan (3 gol, 1 asist) savunmacı konumunda. Melnjak'ın hücum katkısı her ne kadar takımın ayağa kalkmasında önemli rol oynasa da, Hırvat bekin esas çözdüğü sorun savunma gibi duruyor. Ligde bu sezon ortalardan en fazla gol yiyen takım olan Rizespor (11), Melnjak'ın gelişiyle en azından sol savunmasını biraz daha toparlamış gibi. Rizespor'un ortalamanın üstünde bir sağ beke ihtiyacı ise halen devam ediyor.
Devre arasında takıma katılan isimlerin katkısı yadsınamaz olsa da, Rizespor'un yükselişinin mimarlarından biri Vedat Muriqi oldu. PTT 1. Lig'de Giresunspor formasıyla 17 gol attığı ve sonrasında Gençlerbirliği'ne transferinin yolunu açan 2015/16 sezonunun ardından, kariyerinin en golcü ikinci sezonunu geçiren Kosovalı forvet ligin ikinci yarısına inanılmaz bir başlangıç yaptı. Muriqi aslında ligin ilk yarısında 17 maçta 5 gol ve 4 asist kaydederek fena olmayan bir performans sergiledi diyebiliriz, ancak ligin son sırasındaysanız bu performans da yeterli olmayabilir. Muriqi ikinci yarıda ise bambaşka bir role büründü ve takımını adeta sırtlamaya başladı. 2019'da forma giydiği dokuz maçta 6 gol atıp 3 de asist yapan Kosovalı forvet, ligin ilk yarısında 17 maçta yaptığı gol katkısına ikinci yarıda dokuz maçta ulaştı. 2019 yılında Süper Lig'de Muriqi'den daha fazla gole katkı yapan tek oyuncu Galatsaraylı Sofiane Feghouli (10) Eğer Süper Lig'de NBA'deki gibi "En Çok Gelişme Gösteren Oyuncu" ödülü dağıtılsa, benim oyum bu sezon Vedat Muriqi'ye giderdi.
| OKAN BURUK ÖNCESİ | OKAN BURUK SONRASI | |||
| Takım | Gol | Takım | Gol | |
| Bursaspor | 4 | Galatasaray | 40 | |
| Çaykur Rizespor | 5 | Beşiktaş | 38 | |
| Kayserispor | 5 | Çaykur Rizespor | 32 | |
| BB Erzurumspor | 5 | Sivasspor | 32 | |
| Alanyaspor | 6 | Trabzonspor | 31 | |
| Göztepe | 6 | Yeni Malatyaspor | 31 | |
| Yeni Malatyaspor | 6 | Başakşehir | 30 | |
| Fenerbahçe | 6 | Kasımpaşa | 30 | |
| Sivasspor | 6 | Fenerbahçe | 26 | |
Bir paragraf da Rizespor'un kalecisi Gökhan Akkan için açılmalı. Bu sezon Süper Lig'in en meçgul kalecisi olan Gökhan, kalesinde en fazla şut ve isabetli şut gören (405/122) ve en fazla kurtarış yapan (92) kaleci. Opta'nın gol beklentisi verilerine göre, bu sezon kalesine gelen şutların kalitesine göre 43,3 gol yemesi beklenen genç file bekçisi, 30 gol yedi. Kalesindeki gol beklentisi ile kalesinde gördüğü gol farkı en yüksek isim olan Gökhan Akkan (13,3), Avrupa'nın beş büyük ligi ve Süper Lig'de bu alanda en başarılı performans sergileyen isim. Savunma zaafiyetleri ile ön plana çıkan Rizespor takımı, kalede Gökhan'dan daha düşük performans sergileyen bir kaleciye sahip olsaydı, şu anda bambaşka bir yerde olabilirdi.
3-) OKAN BURUK
Okan Buruk, Rizespor'a geldiği ilk hafta Fenerbahçe'yi mağlup ettiğinde tüm şehir daha fazlasının yolda olduğunu düşündü, ancak ilk yarının devamındaki 10 maçta durum öyle olmadı. Genel olarak Rizespor'un ilk yarıda şanssız veya beceriksiz olduğunu söylemek çok da yanlış olmaz. Karadeniz ekibi ilk yarıda ligin en fazla kırmızı kart gören (6) takım konumundaydı. Bu altı kırmızı kartın tamamını Eylül ve Ekim aylarında gören Rizespor, maçları 10 kişiyle bitirmekten ve bir sonraki haftaya eksik kadroyla çıkmaktan yıpranmış durumdaydı. Fenerbahçe galibiyetinin ardından oynanan üç maçta art arda kırmızı kart gören Rizespor, Kayserispor maçında 10 kişi kaldıktan sonra rakibine puan bırakırken, Beşiktaş deplasmanında 10. dakikada 10 kişi kalarak puan alamadı. Okan Buruk'un ligin devre arasında takımına maçları 11 kişi tamamlama görevi verdiğini düşünmemek zor. Nitekim, ilk yarının en fazla kırmızı kart gören takımı, ligin ikinci yarısında sadece bir kırmızı kart gördü. O maç da Fenerbahçe deplasmanında oynadıkları ve Rizespor'un 2019 yılındaki tek yenilgisini aldığı maçtı. Rizespor'un ilk yarıda mağlup ettiği tek takımın ve ikinci yarıda mağlup olduğu tek takımın da Fenerbahçe olması, küçük ve ilginç bir tesadüf oldu.
AAPeki Okan Buruk'un etkisi Rizespor'un oyununa nasıl sirayet etti? Okan Buruk gelmeden önce Rizespor ligin en az gol atan ikinci (5), en az net gol pozisyonuna giren birinci (8) takımıydı. Buruk'un direkt etki ettiği alan takımın hücum kapasitesini arttırmak oldu diyebiliriz. Zira, Okan Buruk'un takımın başında ilk maçına çıktığı 30 Eylül 2018'den bu yana Rizespor, Süper Lig'in en fazla gol atan üçüncü (32) takımı oldu. Bu dönemde Süper Lig'de net gol pozisyona en az giren beşinci takım olsalar da (33), net gol pozisyonları gole çevirme oranında Süper Lig'in zirvesine çıktılar (%54,5). Toplam gole çevirme oranında ise Buruk'tan önce ligin en kötü dördüncü takımı olan Karadeniz ekibi (%8,8), Buruk ile birlikte bu alanda ligin en iyi dördüncü takımına evrildi (%17,7). Rizespor, Okan Buruk'un gelişiyle birlikte belki oyun anlayışında dramatik değişiklikler görmese de, özgüven olarak büyük bir aşama kaydettiği kesin. Rizespor hücumları artık daha keskin, daha güçlü ve daha çok yıpratıcı bir hal aldı.
| OKAN BURUK ÖNCESİ | OKAN BURUK SONRASI | |||
| Takım | Gole Çevirme % | Takım | Gole Çevirme % | |
| Sivasspor | 7,1% | Galatasaray | 19,2% | |
| BB Erzurumspor | 7,6% | Yeni Malatyaspor | 18,8% | |
| Kayserispor | 8,0% | Beşiktaş | 17,8% | |
| Çaykur Rizespor | 8,8% | Çaykur Rizespor | 17,7% | |
| Bursaspor | 8,9% | Konyaspor | 15,5% | |
4-) SIRADA NE VAR?
Süper Lig'in üç puanlı sistemde 18 takımla oynanmaya başladığı 1994/95 sezonu başından bu yana, ligi on altıncı sırada bitiren takımların ortalama puanı 33,5. Yirmi altıncı hafta itibarı ile 34 puan elde eden Rizespor, küme düşme için kritik sınırın üstüne şimdiden çıkmış gözüküyor. 1994/95 sezonundan itibaren en yüksek puan ile küme düşen Bursaspor'un (40 puan, 2003/04 sezonu) puanını geçebilmek için 7 puana daha ihtiyaçları var. Süper Lig'de bu sezonki alt sıra mücadelesine bakarsak ortalama puanın yükseleceğini öngörebiliriz; ancak, Rizespor'un başarması gereken işleri henüz bitmiş değil.
Ligin beşinci sırasında yer alan Yeni Malatyaspor'un 3, dördüncü sırasında yer alan Trabzonspor'un 9 puan gerisinde yer alan Rizespor, kalan sekiz haftada bu farkı kapatabilecek bir performans sergileyebilir. Rizespor adına bu tablodaki en kötü haber ise fikstürlerinin zorluğu. Sekiz maçın beşini iç sahada oynayacak olmasına rağmen, bu maçların üçünde Beşiktaş, Galatasaray ve Trabzonspor'u ağırlayacak olan Rizespor'un, henüz gitmesi gereken bir de Başakşehir deplasmanı var. Şu anda aynı puana sahip olduğu Sivasspor ve Alanyaspor ile karşılaşacak olan Rizespor, bir de küme düşme hattında bulunan Göztepe ve küme düşme hattına yakın yerde konumlanan Ankaragücü ile oynayacak. Ligin ikinci yarısında zoru başaran Rizespor, kalan haftalarda daha da zor olanın altından kalkabilmek için mücadele edecek.