ANALİZ | Barış Gerçeker @barisgrckr
Evet, zaman zaman haftasonu gündüzleri DİĞER bazı liglerin maçlarını izleyip futbola doyayazdıktan sonra, yaz sıcakları nedeniyle iyice geç başlayan ligimizin maçları sık sık "Yahu, biz ne izliyoruz?" dedirtiyor olsa da onsuz yapamıyoruz. Sadece BİZİM olduğu için değil, kendi bazı başka acayiplikleri olduğu için de bir yandan...
Geçen sezonun, Beşiktaş'ın bir ara dahil olur gibi olup olamadığı şampiyonluk mücadelesinin bir kez daha Başakşehir'le Galatasaray arasında geçip, Galatasaray'ın ikinci üst üste şampiyonluğuyla sonlanmasının dışındaki en büyük hikayesi, sezonu neredeyse Avrupa kupalarına gidecek yerde bitirse de, Fenerbahçe'nin adının sezonun büyük kısmında düşme potasıyla anılmasıydı. O Fenerbahçe lige iki galibiyetle başlayıp, üçüncü maçında evinde yine geçen sezonun oyunuyla flaş ekibi olan ve yeni sezona da Avrupa maçlarıyla o flaşlığını taşıyan Trabzonspor'u ağırladı ve çoğunluğun fikrine göre rakibini elinden kaçırdı. Alanyaspor kısa Süper Lig tarihinde ilk kez lige üçte üçle başlayıp erken bir liderliğe kurulurken, son şampiyon galibiyetle üçüncü maçının uzatmalarında tanıştı. Abdullah Avcı'yla yeni taktiksel maceralara yelken açan Beşiktaş bir başka üç maçta üç farklı skor alan takım olurken, Avcı'nın eski takımı Başakşehir de Okan Buruk'la ligde ilk galibiyeti üçüncü haftada bulabildi.
Fenerbahçe üçüncü hafta sonunda şu durumda:
Fenerbahçe geçen sezon topla oynamada dördüncü, maç başına isabetli pasta üçüncü, pas isabetinde dördüncü, isabetli şutta onuncu, net pozisyon sayısında beşinci, gol beklentisinde ise (xG) altıncı sıradaydı. Topla oynama, isabetli pas ve pas isabet oranında geçen sezonun lideri olan Medipol Başakşehir ise şu anda bu kategorilerde sırasıyla onuncu, onikinci ve onbirinci sırada. Beşiktaş 2018-19 sezonunda isabetli şut sayısında ligin ikinci sırasında yer alırken, üç hafta sonunda ondördüncülükte. Sezonu xG lideri olarak bitiren Beşiktaş bu alanda da sekizincilikte.
Opta'nın gelişmiş ölçümlerine de göz attığımızda pres yoğunluğunu ölçen PPDA istatistiğinde geçen sezonu üçüncü bitiren Fenerbahçe şu anda bu alanda lider durumda. Geçen sezonun bu alandaki lideri Beşiktaş ikinciliğe gerilemiş durumda ancak esas düşüş Galatasaray'da. Geçen sezon bu kalemde beşinci olan sarıkırmızılılar şu anda onuncu durumda.
| Takım | PPDA* - '18-19 | Sıralama '18-19 | PPDA* - '19-20 | Sıralama - '19-20 |
| Galatasaray | 10,6 | 5 | 12,2 | 10 |
| Başakşehir | 10,4 | 4 | 10,1 | 5 |
| Beşiktaş | 8,9 | 1 | 8,5 | 2 |
| Trabzonspor | 10,7 | 6 | 13,9 | 14 |
| Fenerbahçe | 10,1 | 3 | 8,2 | 1 |
*Üçüncü bölgede kazanılan topların savunma bölgesinde rakibin yapmasına izin verilen paslara oranı olan PPDA ölçümünde sayının küçük olması daha yüksek pres gücü gösterir.
Trabzonspor'un da düşüş yaşadığı bu istatistik kaleminde Başakşehir ise yerini korumuş gözüküyor. Fenerbahçe'nin ilk üç maçta yakaladığı 8.2'lik oran ise geçen sezon Beşiktaş'ı bu alanın lideri yapan orandan da iyi.
Önceki sezonda oyun kurulumunda pas sayısı ve uzun paslı dizilerde liderlik Medipol Başakşehir'deydi. Maç başına 12'nin üzerinde 10 pas üstü dizisi ve yaklaşık 3 hücum kurulumuna sahip olan Başakşehir, direkt hücumlarda ise onbirinciydi.
| Takım | 10 pas üstü diziler – '18-19 | Sıralama '18-19 | 10 pas üstü diziler – '19-20 | Sıralama - '19-20 |
| Galatasaray | 10,5 | 2 | 12 | 3 |
| Başakşehir | 12,4 | 1 | 4,3 | 14 |
| Beşiktaş | 8,6 | 3 | 12,7 | 2 |
| Trabzonspor | 8,3 | 5 | 6,7 | 8 |
| Fenerbahçe | 9,6 | 3 | 19,3 | 1 |
İlk üç hafta itibariyle maç başına 19'un üzerinde 10 pas üstü dizi ve ortalama 4 hücum kurulumuna sahip Fenerbahçe bu iki alanda da liderliği ele geçirmiş durumda. Fenerbahçe aynı zamanda kendi yarı sahasında başlayıp aksiyonlarının en az yarısı rakip kaleye olan hücumları ifade eden direkt hücumlarda da dördüncü sırada.
| Takım | Hücum kurulumu – '18-19 | Sıralama '18-19 | Hücum kurulumu – '19-20 | Sıralama - '19-20 |
| Galatasaray | 2 | 2 | 2 | 4 |
| Başakşehir | 2,7 | 1 | 0,7 | 11 |
| Beşiktaş | 1,4 | 6 | 2,3 | 2 |
| Trabzonspor | 1,7 | 3 | 1,7 | 6 |
| Fenerbahçe | 1,5 | 5 | 4 | 1 |
Opta'nın daha yaygın ve giderek kendine daha çok yer bulan bir diğer gelişmiş ölçümü olan gol beklentisinde (xG) de manzara değişmiş durumda.
| Takım | xG | Gol | xGA | Yediği gol |
| Alanyaspor | 5,4 | 8 | 2,11 | 3 |
| Ankaragücü | 2,2 | 2 | 5,31 | 1 |
| Antalyaspor | 4,9 | 3 | 1,95 | 4 |
| Başakşehir | 6,03 | 3 | 4,11 | 6 |
| Beşiktaş | 3,99 | 4 | 3,17 | 4 |
| Rizespor | 3,63 | 4 | 2,64 | 2 |
| Denizlispor | 2,97 | 4 | 4,95 | 0 |
| Fenerbahçe | 9,84 | 8 | 3,32 | 2 |
| Galatasaray | 5,23 | 4 | 4,48 | 5 |
| Gazişehir | 3,95 | 5 | 7,75 | 7 |
| Gençlerbirliği | 3,01 | 2 | 6,63 | 7 |
| Göztepe | 2,74 | 0 | 2,77 | 4 |
| Kasımpaşa | 3,14 | 2 | 4,03 | 6 |
| Kayserispor | 4,91 | 3 | 5,12 | 5 |
| Konyaspor | 3,08 | 3 | 4,18 | 3 |
| Sivasspor | 3,95 | 5 | 4,13 | 3 |
| Trabzonspor | 4,12 | 4 | 4,86 | 3 |
| Yeni Malatyaspor | 2,73 | 6 | 4,31 | 5 |
Lider Alanyaspor'la aynı sayıda gol bulan Fenerbahçe'nin girdiği pozisyonların gol beklentisi ligin en yüksek sayısı olan 9.84. Ligin en etkisiz hücum eden takımı ise üç maçta sadece 2.20 gol beklentisi yakalayabilen Ankaragücü. Henüz rakip ağları sarsamayan Göztepe'nin girdiği pozisyonların gol beklentisi ise 2.74. Rakiplerine verdikleri pozisyonların kalitesi açısından ligin en iyisi Antalyaspor (xGA: 1.95). Kalecisi üç maçta üç penaltı kurtaran ligin yeni ekibi Yukatel Denizlispor'un ise kalesinde beş gole yakın pozisyondan henüz gol yememiş olması lig başlangıcının başarı hikayelerinden biri. Lige bu sezon çıkan diğer iki takım olan Gazişehir FK ve Gençlerbirliği'nin her ikisi de kalelerinde yedişer gol görürken yine iki takımın da kalelesindeki pozisyonların kalitesine göre beklenen kadar gol yediklerini söylemek mümkün (Gazişehir biraz az, Gençlerbirliği biraz fazla demiş durumda).
Hücum ve savunma performanslarının birlikte gözlendiği dağılım grafiğinde ise durum şöyle:
OptaYukatel Denizlispor hem hücumda hem savunmada beklenenin üzerindeki performansıyla dikkat çekiyor (sağ üst çeyrekteki diğer takımlarla birlikte). Medipol Başakşehir ise atması beklenenin üç altında atıp (6.03 xG'den 3 gol) yaklaşık iki de fazla gol yediği için (4.11 xGA'dan 6 gol). Beşiktaş 3.99 xG'den bulduğu 4 golle y-eksenine yapışmış durumda. 3.08'den 3 gol atan Konyaspor ve 4.12'den 4 gol atan Trabzonspor da benzer durumda. İstikbal Mobilya Kayserispor ise gol yeme departmanında tam beklentide ve x-eksenine yapışık (5.12 xGA'dan 5 gol yiyerek). Galatasaray her iki alanda da beklentiye göre kötü performans sergiliyor (5.23 xG'den 4 gol attılar, 4.48 xGA'dan 5 gol yediler).
Henüz üç hafta geride kalmışken bu veriler sezonun geri kalanına ışık tutmayabilir. Ancak maçları izleyen gözlerin gördüklerini doğrulayan birçok şeyi de içlerinde barındırdıklarını söylemek gerekiyor.

